W sprawach dotyczących umów kredytowych indeksowanych lud denominowanych do waluty szwajcarskiej, wydanych zostało wiele wyroków, orzeczeń i postanowień Sądu Najwyższego. 25 kwietnia 2024 w sprawie o sygn. akt III CZP 25/22 Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej wydał uchwałę, która podsumowuje najważniejsze wątki prawne pojawiające się w tzw. sprawach frankowych. Co prawda uchwała Sądu Najwyższego nie doczekała się jak na razie uzasadnienia, ale tezy w niej przedstawione nie pozostawiają zbyt wielu wątpliwości co do ich znaczenia prawnego.

Sąd Najwyższy potwierdził przede wszystkim, że ustalenie abuzywności klauzul opisujących sposób wyliczenia kursu waluty obcej w umowie kredytowej (niedozwolone klauzule umowne) sprawia, że nie można w takiej sytuacji podstawić w miejsce niedozwolonego postanowienia innej regulacji, nawet jeżeli wynika z przepisów prawa (w szczególności kodeksu cywilnego), czy też ustalonych zwyczajów. Wymieniony zakaz oznacza w konsekwencji, że bez tak istotnych zapisów umownych cała umowa przestaje wiązać i powstaje stan trwałej bezskuteczności, względnie nieważności umowy kredytowej, w zależności od przyjętej koncepcji prawnej.

Sąd Najwyższy potwierdził także, ż w przypadku ustalenia nieważności umowy kredytowej, obie jej strony posiadają dwa niezależne roszczenia majątkowe. Z jednej strony bank ma prawo żądać zwrotu udzielonego kredytu w wysokości nominalnej, z drugiej strony kredytobiorca powinien otrzymać całość wpłaconych rat kredytowo-odsetkowych.

Sąd Najwyższy potwierdził także to, co we wcześniejszych wyrokach uwypuklił Trybunał Sprawiedliwości w Strasburgu – stronom umowy, a w szczególności bankowi, nie przysługuje żadne dodatkowe wynagrodzenie czy też odsetki z tytułu korzystania z kapitału przez drugą stronę.

I w końcu zdaniem Sądu Najwyższego bieg przedawnienia roszczenia banku rozpoczyna się z chwilą zakwestionowania przez kredytobiorcą ważności umowy.

Aktywny w tym roku jest także Trybunał Sprawiedliwości w Strasburgu. W postanowieniu z 8 maja 2024 r. wydał postanowienie (sygn. akt C-424/22), w którym skrytykował taką możliwość interpretacji prawa krajowego (w tym wypadku prawa polskiego, bowiem postanowienie wydano na wniosek Sądu Okręgowego w Krakowie), która dawałaby możliwość zgłoszenie zarzutu zatrzymania umożliwiającego powstrzymanie się przez bank ze zwrotem rat kredytowych do czasu zaoferowania przez kredytobiorcę zwrotu otrzymanego kapitału, o ile takie prawo zatrzymania pozbawia konsumenta prawa do odsetek za opóźnienie.

Orzeczenia to wpisują się w prokonsumencki trend orzecznictwa zarówno Trybunału Sprawiedliwości w Strasburgu, jak i Sądu Najwyższego.