Minimalne prawa w zakresie odmowy przyjęcia na pokład wbrew woli pasażera, odwołania czy opóźnienia lotu reguluje rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91.
Powyższe rozporządzenie ma zastosowanie co do zasady do pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego UE oraz do pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się poza UE (jeżeli przewoźnik lotniczy obsługujący dany lot jest przewoźnikiem wspólnotowym) i lądujących na lotnisku w UE, chyba że otrzymali oni korzyści lub odszkodowanie oraz udzielono im opieki w kraju trzecim. A zatem, rozporządzenie nie będzie stosowane do lotów, których początek i koniec miał miejsce poza UE.
W przypadku odwołania lotu, pasażerowi, którego to dotyczy przysługuje prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, chyba że:
- został poinformowany o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub
- został poinformowany o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub
- został poinformowany o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.
Wysokość odszkodowania w sytuacji odwołania lotu, zależy od długości trasy i wynosi od 250 euro do 600 euro.
Z kolei, jak wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawach połączonych C-402/07 i C-432/07, pasażerowie opóźnionych lotów mogą powoływać się na prawo do odszkodowania jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego trzy godziny lub więcej po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. We wrześniu 2014 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości (sprawa C-452/13) określił „czas przybycia do miejsca docelowego” jako moment, w którym samolot dotarł do miejsca docelowego, a jedne z jego drzwi zostało otwarte.
W obu przypadkach, jeżeli obsługujący przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub opóźnienie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności (np. strajk, warunki atmosferyczne), których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty.
Aby skorzystać z opisanych wyżej uprawnień należy wszcząć względem przewoźnika lotniczego postępowanie reklamacyjne. W sytuacji, gdy okaże się ono bezskuteczne, pasażerowie mają możliwość dochodzenia roszczeń na drodze postępowania sądowego lub przed Rzecznikiem Praw Pasażerów. Warto mieć na uwadze, że powyższe roszczenia majątkowe przedawniają się z upływem 1 roku od dnia wykonania przewozu, a w przypadku gdy przewóz nie został wykonany – od dnia, w którym miał być wykonany, a zatem nie należy zwlekać z podjęciem decyzji o ich dochodzeniu.